Eylül ayı iltica verileri: 3733 gözaltı, 715 sınırdışı, 1 ölü

İnsan Hakları Araştırmaları Derneği (İHAD) Eylül ayına ait İltica ve Sığınma Hakkı İzleme Raporunu açıkladı. Rapor verilerine göre Eylül ayında sınır ihlali nedeniyle 3733 kişi gözaltına alındı. Raporda 1 kişinin ölü bulunduğu ve 715 kişinin sınır dışı edildiği belirtiliyor. Raporun tam metni için tıklayınız.


İLTİCA VE SIĞINMA HAKKI AYLIK İZLEME

Eylül 2009

Sınır geçişlerinde yakalanan ve gözaltına alınan mülteci, sığınmacı ve göçmenler:

  • Yasadışı sınır ihlali nedeniyle gözaltına alınan toplam Mülteci, Sığınmacı ve Göçmen sayısı: 3733 kişi [1]
  • Yakalanan Mülteci, Sığınmacı ve Göçmenlerin teslim edildikleri resmi makamlar:

Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlıkları, Emniyet Müdürlükleri/Pasaport Şubesi/Yabancılar Şubesi

  • Mülteci, Sığınmacı ve Göçmenlerin yakalandıkları bölgeler:

Adana, Ağrı, Aydın, Balıkesir, Bitlis, Bursa, Çanakkale, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzurum, Hakkâri, Hatay, Iğdır, İstanbul, İzmir, Kırklareli, Kilis, Kocaeli, Malatya, Muğla, Muş, Nevşehir, Şırnak, Tekirdağ, Trabzon, Yalova, Van

  • Uyruklarına göre yakalanan/gözaltına alınan Mülteci, Sığınmacı ve Göçmenler:

Afganistan, Azerbaycan, Bangladeş, Belçika, Birmanya, Burma, Cezayir, Çin, Eritre, Fas, Filistin, Gambia, Gürcistan, Hindistan, Irak, İran, Kongo, Mısır, Moldova, Moritanya, Myanmar, Nijerya, Özbekistan, Pakistan, Ruanda, Seylan, Somali, Srilanka, Suriye, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna, Ürdün.

  • Sınır dışı edilen Mülteci, Sığınmacı ve Göçmenler: 715 kişi [2]
  • Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden sınır dışı edilen Mülteci ve Sığınmacılar [3]
  • Hayatını kaybetmiş olarak bulunan Mülteci, Sığınmacı ve Göçmenler: 1 kişi [4]

Yabancılar Misafirhanesi ve Kabul Merkezlerinde Yaşanan Sorunlar  

Kırklareli Gaziosmanpaşa Yabancı Kabul ve Barındırma Merkezinde tutulan 3 sığınmacı BMMYK tarafından mülteci olarak kabul edilmelerine rağmen 1,5 yıldan beri Gaziosmanpaşa Kabul Merkezinde kötü koşullarda tutulmalarını ve Türkiye’deki iltica sistemini protesto etmek amacıyla açlık grevine başladı. Mültecilerden birinin böbrek hastası olduğu bildirildi. Açlık grevi, Kırklareli Valisinin kampı ziyaret ettiği gün başladı. Greve katılan iki sığınmacının İsveç Hükümeti tarafından mültecilik statülerinin kabul edildiği, buna rağmen merkezde tutulmaya devam ettikleri belirtildi.

Merkezde 18 Eylül 2009 günü çıkan yangın sonrası bazı sığınmacılar, polisler tarafından şiddet ve kötü muameleye maruz bırakıldıklarını ve güvenlik güçlerinin orantısız güç kullanarak sığınmacıların yaralanmalarına yol açtıklarını, hamile bir kadının çocuğunu kaybettiğini iddia etmişlerdi. [5]

•         İstanbul Kumkapı Misafirhanesinde tutulmakta olan yüzlerce sığınmacı, iltica ve sığınma işlemlerinde karşılaştıkları keyfi tutum ve bürokrasiden, gıda ve barınma olanaklarının yetersizliğinden ve insani koşullardan yoksun şekilde yaşamlarını sürdürmek zorunda kalmalarından dolayı yetkilileri protesto ettiler. [6]

AİHM Kararı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)22 Eylül 2009 tarihli kararında, Kırklareli Gaziosmanpaşa Mülteci Barındırma ve Kabul Merkezi’nde alıkonulmakta olan iki İranlı mültecinin başvurusunu haklı bularak Türkiye’yi mahkûm etti. Kabul Merkezinde kötü koşullarda tutulan mülteciler hukuka aykırı bir şekilde sınır dışı edilme tehlikesiyle karşı karşıya bulundukları için AHİM’e başvurmuştu.

Karar metninde, Türkiye’nin düzensiz göç kontrolü ve iltica alanındaki mevzuat ve uygulamalarının temelden değiştirilmesi gerektiğine işaret ediliyor. Yaklaşık bir yıldır Kırklareli Gaziosmanpaşa Mülteci Barındırma ve Kabul Merkezi’nde alıkonmakta olan iki İranlı mültecinin Türkiye’ye karşı açtığı davayla ilgili Mahkemenin emsal niteliği taşıyan kararında, başvurucuların sığınma taleplerinin keyfi olarak engellenmesi ve hukuka aykırı olarak sınır dışı edilme tehlikesiyle karşı karşıya kalmalarına ilişkin çarpıcı tespitlere yer veriliyor.

Mahkeme “Yabancılar Misafirhanesi” tabir edilen kapatma yerlerindeki alıkonma uygulamasının hukuka aykırılığına, yargının sınır dışı ve iltica vakalarındaki etkisizliğine ve Türkiye’nin gerekli yasal düzenlemeleri bir an önce hayata geçirmesi gerektiğine dikkat çekiyor.

Mülteci alanında çalışan sivil toplum örgütleri mahkeme kararını değerlendiren ortak bir açıklama yaptılar. [7]

Araştırma

Koç Üniversitesi Göç Araştırmaları Programı (MiReKoc) tarafından Türkiye’ye yönelen göç ve sığınma hareketlerine dair olgulara ve politika önerilerine işaret etmek ve bu bağlamda Türkiye’de akademik çevre, politika üretenler, uygulayanlar ve sivil toplum aktörleri arasında etkin bir tartışma alanı oluşturmak üzere bir araştırma çalışması yayınlandı.

Söz konusu çalışmada Türkiye’ye yönelen göç ve sığınma hareketleri bağlamında düzenli ve düzensiz göç, sığınmacılar ve mültecilerin durumu ile Türkiye’nin göç ve sığınma politikalarına değiniliyor. [8]

Rapor

Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Thomas Hammarberg’in, 28 Haziran – 3 Temmuz tarihlerinde İstanbul, İzmir ve Ankara’ya yaptığı ziyaretin ardından hazırladığı rapor yayınladı.

Hammarberg, raporun mülteci hakları konularının ele alındığı bölümünde mülteci ve sığınmacılarla ilgili prosedürün Avrupa Konseyi normlarına göre yeniden düzenlenmesini önerdi. Raporda 2008 yılında İran ve Irak’a iade edilen mültecilerin sayısının kaygı verici olduğu belirtildi. Mültecilerin yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve sığınmacılara yönelik insan hakları ihlal başvurularının ciddiyetle takip edilmesi gerektiğini belirten Hammarberg, sınır polislerine verilen eğitimin kalitesinin artırılmasını istedi. [9]

Türkiye’nin mülteci platformu

www.multeci.net


Elde edilen rakamlar, emniyet birimleri tarafından ulusal basın yayın organlarına verilen bilgiler çerçevesinde yayınlanan günlük haberlerden derlenmiştir. Genelkurmay Başkanlığı’nın Eylül 2009 verilerine göre ise yasadışı sınır ihlalinde bulundukları gerekçesiyle yakalanan ve haklarında yasal işlem başlatılan mülteci, sığınmacı ve göçmen sayısı 2882’dir. http://www.tsk.mil.tr/HABERLER_ve_OLAYLAR/4_Yasadisi_Sinir_Gecisleri/yasadisi_sinir_gecisleri_2009.htm

[2] Çeçen Musa Kaimov ailesi ile birlikte Türkiye’de 2010 yılı sonuna kadar geçerli olan ikamet tezkeresine sahip olmasına rağmen, umre için gittiği Suudi Arabistan’dan Türkiye’ye girişinde Atatürk Hava Limanında Suudi Arabistan’a sınır dışı edilmiştir. Bu başlık altında elde edilen rakamlar, ulusal basın yayın organlarına yansıyan günlük haberlerden derlenmiştir. Sınır dışı edilen yabancı uyruklu kişiler arasında sığınma başvurusunda bulunan ve prosedüre dâhil olan kişiler bulunabildiği gibi bu sayının önemli bir bölümünü göçmenlerin oluşturduğu tahmin edilmektedir. Resmi makamlar sınır dışı edilen yabancıların statüleri hakkında genel olarak düzenli bir bilgilendirme yapmamaktadır.

[3] KKTC’de faaliyet gösteren Kıbrıslı Türk İnsan Hakları Vakfı (KTİHV) ve Mülteci Hakları Derneği (MHD) tarafından 7 Eylül 2009 tarihinde yapılan açıklamaya göre Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne (UNHCR) sığınma başvurusu yapmış veya yapma girişimde bulunmuş en az 19 Iraklı sığınmacı KKTC makamları tarafından sınır dışı edilmişlerdir. KKTC iç hukuk mevzuatının ilgili hükümleri yaşamsal risk altında bulunan mülteci ve sığınmacıların kendi ülkelerine sınır dışı edilemeyeceğini öngörmektedir. Ayrıntılı bilgi için bknz.  www.ktihv.org/Tr

[4] İran Sınırı’nda, İran’dan Türkiye’ye yasa dışı olarak geçmeye çalışan 1 İran vatandaşının İran askerleri tarafından açılan ateş sonucu öldürüldüğü iddia edildi. http://www.milliyet.com.tr/Yasam/SonDakika.aspx?aType=SonDakika&ArticleID

[6] Ayrıntılı bilgi için bknz www.bianet.org

Read Previous

Gaziosmanpaşa’da sığınmacılar açlık grevinde

Read Next

‘Aylak’ mülteciler