Medya ve Mülteci Hakları Derneği’nin başlattığı Medya Radar çalışmasının ilk haftasında mültecilerle ilgili hak ihlali içeren 174 haber radara takıldı. Haberlerin önemli bir kısmında mülteciler kriminalize edilirken, mülteciler hakkındaki önyargılar da pekiştiriliyor.
Mülteci hakları odaklı bir habercilik perspektifin sağlanması, toplumsal barış için nefretsiz bir medya oluşturma amaçları ile kurulan Medya ve Mülteci Hakları Derneği, medyadaki mülteci temsiliyetini izlemek ve mülteci hakları savunuculuğu yapmak için başlattığı Medya Radar çalışmasının ilk raporunu yayınladı.
Dernek tarafından, 7 Aralık-13 Aralık tarihlerinde dijital medyada ‘mülteci’, ‘sığınmacı’, ‘göçmen’, ‘Suriyeli’ ve ‘Afgan’ kelimeleri ile yapılan taramalar sonucunda mülteciler hakkında hak ihlalinin olduğu 174 haber tespit edildi. Raporda hak ihlali içeren haberlerin içerik ve söylem analizi yapıldı.
İltica Hakkı Yok Sayıldı, Mülteciler Suç İle İlişkilendirildi
En çok hak ihlali geçişler esnasında Sahil Güvenlik ekipleri tarafından durdurulan mülteciler hakkında yayınlanan haberlerde yapıldı. ‘Kaçak göçmen’, ‘düzenlenen operasyon’ ve ‘yakalandı’ terimleri ile mülteciler kriminalize edilmeye çalışıldı. Haberlerde mültecilerin iltica etme yok sayılırken yapmak iltica etmeye çalışmaları suç ile ilişkilendirildi. Mültecilerin kriminalize edildiği 115 haber yayınlandı.
Medya, Mülteciler Hakkındaki Ön Yargıları Pekiştiriyor
Anadolu Ajansı’nın 11 Aralık 2019 tarihli “İstanbul’da son 6 ayda 5 bin 949 düzensiz göçmen sınır dışı edildi” haberinde bazı mültecilerin ‘rahatsız edici’ davranışlarda bulunduğu gerekçesi ile sınır dışı edildiği ifade ediliyor ancak haberde bahsedilen ‘rahatsız edici’ davranışların neler olduğu belirtilmiyor. Altı çizilen davranışlara dair açık bir bilgi verilmemesi haberin öznesi olan mültecilere dair önyargıları ve kalıp yargıları pekiştiriyor.
Mülteciler Hakkındaki Suçlu Algısı Güçlendiriliyor
Hak ihlallerinin sıklıkla yapıldığı bir diğer konu ise mültecilerin karıştıkları asayiş olayları ile ilgili. Örneğin 12 Aralık 2019 tarihine Sakarya Yeni Haber isimli haber sitesinde yer alan “Maskeli Bilgisayar Hırsızı Iraklı Sığınmacı Çıktı!” başlıklı haberde yakalanan şüphelinin “Iraklı” ve “sığınmacı” kimliğinin vurgulanarak başlığa taşınması, belirtilen öznelere doğrudan suç atanmasına ve genellemelere sebep olmaktadır. Hırsızlığı gerçekleştiren kişinin nereli olduğu haberin konusu ile ilgili değildir. Bu yaklaşım tüm mültecilerin suçlu ya da suça meyilli olduğuna ve toplumun huzurunu bozduğuna yönelik bir algı yaratmakta ve güçlendirmektedir.
Mülteciler ‘Kaçak Göçmen’ Olarak Tanımlandı
Haberlerde mülteciler çoğunlukla ‘kaçak göçmen’, ‘göçmen’, ‘Suriyeli’ ve ‘Afgan’ olarak adlandırılırken nadiren ‘mülteci’ ve ‘sığınmacı’ olarak tanımlandılar. Ayrıca mültecilerin ‘Saldırgan’, ‘Torbacı’, ‘Yabancı’, ‘Zanlı’, ‘Cani’ tanımlandığı da oldu.
Hak ihlali içeren haberlerin 133’ü ulusal haber sitelerinde yer alırken 41’i yerel haber sitelerinde yer aldı. Yerel haber sitelerinde hak ihlalinin en çok olduğu il uydu kentler arasında olan Denizli oldu.
Radara takılan haberlerin büyük bir kısmının konusu sınırdan geçişler ve asayiş olayları ile ilgili. Sınırdan geçişlerle ilgili 115 haber yayınlanırken mültecilerin karıştığı asayiş olayları ile ilgili 39 haber yayınlandı. Her defasında ‘4 milyondan fazla’ olduğu vurgulanan mülteciler denizlerden geçişler ve asayiş olayları dışında haber değeri olarak görülmedi.
Görsele tıklayarak raporu ayrıntılı olarak okuyabilirsiniz
